De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft maandag (01-12-2025) een aanbeveling gedaan voor het gebruik van drie GLP-1-analogen, die oorspronkelijk zijn ontwikkeld voor de behandeling van diabetes type 2, bij patiënten met obesitas, een ziekte die 1 miljard mensen treft en waarvan het aantal in slechts vijf jaar tijd zou kunnen verdubbelen.
Het gaat om drie geneesmiddelen (semaglutide, liraglutide, tirzepatide) die darmhormonen nabootsen en de eetlust verminderen, de maaglediging vertragen (zodat men zich langer verzadigd voelt) en de glucoseregulatie verbeteren. Het gebruik ervan voor gewichtsverlies is echter omstreden.
Een van de redenen hiervoor is dat het massale gebruik ervan voor gewichtsverlies heeft geleid tot een tekort aan deze producten voor diabetespatiënten, terwijl er tegelijkertijd een ethisch debat is ontstaan over het gebruik ervan voor esthetische doeleinden en de hoge prijs voor de nationale gezondheidszorgstelsels. Deze therapieën zijn ook bekritiseerd omdat er een neiging bestaat om een groot deel van het verloren gewicht weer terug te krijgen wanneer het medicijn wordt gestopt, waardoor het een chronische behandeling kan worden.
Daartegenover staat de realiteit van een obesitascrisis, die een groot gezondheidsprobleem is geworden en door de WHO in verband wordt gebracht met 3,7 miljoen sterfgevallen in 2024, terwijl de kosten die hierdoor worden veroorzaakt exorbitant zijn: ze zullen in 2030 3 miljard dollar bedragen.
Obesitas is ook een factor bij niet-overdraagbare ziekten zoals hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en sommige vormen van kanker, en draagt bij aan de verslechtering van de resultaten bij patiënten met infectieziekten. “Hoewel medicijnen alleen deze wereldwijde gezondheidscrisis niet kunnen oplossen, kunnen GLP-1-behandelingen miljoenen mensen helpen hun obesitas te overwinnen en de daarmee gepaard gaande schade te verminderen”, aldus Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de WHO.
Op basis van de gegevens die in klinische studies zijn verzameld, heeft de WHO besloten om GLP-1-analogen aan te bevelen voor langdurige behandelingen van obesitas bij volwassenen (met uitzondering van zwangere vrouwen), d.w.z. zes maanden of langer.
De organisatie benadrukte echter dat deze aanbeveling “onder voorbehoud” is, omdat er weinig gegevens beschikbaar zijn over de langetermijneffectiviteit en -veiligheid, de huidige kosten, de ontoereikende voorbereiding van de gezondheidszorg en de mogelijke gevolgen voor de gelijke behandeling.
De organisatie wees er ook op dat volwassenen met obesitas aan wie GLP-1-behandelingen zijn voorgeschreven, maatregelen zoals gezonde voeding en lichaamsbeweging kunnen worden aangeboden, hoewel er weinig bewijs is dat dit bijdraagt aan betere behandelingsresultaten.
Bovendien stelt de WHO-richtlijn het probleem aan de orde van ongelijke toegang tot GLP-1-therapieën en de voorbereiding van de gezondheidszorgsystemen op het gebruik van deze geneesmiddelen. “Zonder passende beleidsmaatregelen zou de toegang tot deze therapieën de bestaande ongelijkheden in de gezondheidszorg kunnen versterken”, geeft de organisatie toe.
Zelfs bij een snelle uitbreiding van de productie wordt verwacht dat GLP-1-therapieën in 2030 minder dan 10 % van de mensen zullen bereiken die ervan zouden kunnen profiteren. Daarom worden strategieën besproken om de toegang te verbeteren, zoals gezamenlijke aankopen, gedifferentieerde prijzen of overeenkomsten waarbij de bedrijven die de patenten bezitten, andere bedrijven toestaan deze geneesmiddelen te produceren en te verkopen om de prijzen te verlagen.
Bron: agentschappen
